Trafik kazaları neticesinde araçlarda meydana gelen onarım işlemleri, araçların ikinci el piyasa değerinde düşüşe sebebiyet vermektedir. Araçta yapılan onarımlar ne kadar kusursuz olursa olsun, kaza geçmişi nedeniyle piyasa değeri azalmakta ve bu zarar, araç değer kaybı olarak adlandırılmaktadır. Türk hukukunda, araç değer kaybının tazmini mümkündür ve mağdur araç sahipleri, hukuki yollarla bu kaybı talep edebilir.

ARAÇ DEĞER KAYBI TALEP EDİLEBİLİR Mİ?

Araç değer kaybı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde talep edilebilen bir zarar kalemidir. Trafik kazasında tam kusurlu olmayan veya daha az kusurlu olan araç sahibi, karşı tarafın zorunlu mali mesuliyet (trafik) sigortasından ya da doğrudan kazaya sebebiyet veren şahıstan araç değer kaybının tazminini talep edebilir.

Ancak, araç değer kaybı talebinde bulunabilmek için:

• Kazaya kusursuz veya daha az kusurlu olarak karışmış olmak,
• Onarıma tabi tutulmuş bir araç olması,
• Daha önce benzer bir hasar geçmişinin bulunmaması,
• Değer kaybı hesaplanabilir nitelikte olması şartları aranmaktadır.

HUKUKİ BAŞVURU YOLLARI

Araç değer kaybının tahsili için öncelikle, kusurlu tarafın zorunlu trafik sigortasına başvuru yapılması gerekmektedir.

1. Sigorta Şirketine Başvuru

Sigorta şirketlerine başvuru yaparken, Sigorta Tahkim Komisyonu Yönetmeliği ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu gereğince, aşağıdaki belgeler sunulmalıdır:

• Trafik kazası tespit tutanağı,
• Ekspertiz raporu,
• Araç ruhsatı ve sürücü belgesi,
• Araç değer kaybı hesaplama raporu,
• Onarım faturaları.

Sigorta şirketi, yapılan başvuruyu 15 gün içinde değerlendirmeli ve olumlu veya olumsuz yanıt vermelidir. Şayet bu süre içinde ödeme yapılmaz veya başvuru reddedilirse, hukuki yollara başvurulabilir.

2. Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru

Sigorta şirketinin başvuruyu reddetmesi veya yetersiz ödeme yapması durumunda, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurulabilir. 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30. maddesi uyarınca, sigorta şirketleri ile yaşanan uyuşmazlıklar için tahkim yolu öngörülmüştür. Bu başvurunun avantajları şunlardır:

• Mahkemeye kıyasla daha hızlı sonuçlanır (Genellikle 4-6 ay içinde sonuç alınır),
• Mahkeme masraflarına kıyasla daha düşük giderlerle ilerlenebilir,
• Kararlar ilam niteliğinde olup, icraya konulabilir.

Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuran kişiler, zarar miktarına göre farklı aşamalarda hakem heyetleri tarafından değerlendirilmektedir. 15.000 TL’ye kadar olan ihtilaflarda verilen karar kesindir ve temyize gidilemez. Daha yüksek tutarlardaki taleplerde ise, üst hakem heyeti inceleme yapabilir.

3. Mahkemeye Başvuru (Dava Açma Süreci)

Sigorta şirketine yapılan başvurunun reddedilmesi veya tahkim yolunun tercih edilmemesi durumunda, Asliye Ticaret Mahkemesi’nde tazminat davası açılabilir. Hukuki süreç şu şekilde işler:

1. Sigorta şirketine yapılan başvurunun reddi veya yanıtsız bırakılması,
2. Dava dilekçesinin hazırlanarak Asliye Ticaret Mahkemesi’ne sunulması,
3. Ekspertiz raporu ile zarar miktarının tespiti,
4. Mahkeme tarafından hükmedilen tazminatın tahsili.

Dava süreci, mahkemenin iş yüküne bağlı olarak 6 ay ile 2 yıl arasında değişebilmektedir. Ancak, tahkim sürecinden farklı olarak, dava sonucunda faiziyle birlikte tazminat alma imkanı bulunmaktadır.

YARGITAY KARARLARI VE EMSAL İÇTİHATLAR

Yargıtay kararlarında, araç değer kaybının tazmin edilebilir olduğu ve kusurlu tarafın trafik sigortası kapsamına girdiği açıkça belirtilmiştir. Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin E. 2016/15874, K. 2019/4323 sayılı kararında şu hususlar vurgulanmıştır:

• Araç değer kaybı, sadece onarım giderlerinden ibaret bir zarar olarak görülmemeli, aracın piyasa değerinde meydana gelen düşüş esas alınmalıdır.
• Değer kaybı tazminat taleplerinde, araç yaşı ve kilometresi gibi faktörler dikkate alınmalıdır.
• Sigorta şirketleri, araç değer kaybı zararını karşılamakla yükümlüdür.

ZAMANAŞIMI SÜRESİ

Araç değer kaybı talepleri, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 72. maddesi uyarınca, kazanın meydana geldiği tarihten itibaren 2 yıl içinde ileri sürülmelidir. Eğer bu süre içinde başvuru yapılmazsa, tazminat talebi zamanaşımına uğrar. Ancak, ceza gerektiren bir fiil söz konusu ise, ceza davasının zamanaşımı süresi kadar uzayabilir.

SONUÇ

Araç değer kaybı, hukuken tazmini mümkün olan bir zarar kalemidir ve mağdur araç sahipleri, hem sigorta şirketlerine hem de mahkemelere başvurarak zararlarını tahsil edebilirler. Sigorta Tahkim Komisyonu, hızlı ve düşük maliyetli bir çözüm yolu olarak tercih edilebilirken, dava yolu ise faiziyle birlikte tazminat alma avantajı sunmaktadır. Hukuki süreçlerin eksiksiz ve etkin şekilde yürütülebilmesi için, alanında uzman bir hukuk bürosundan destek almak önem arz etmektedir.